Μετα την λήξη του Β Παγκοσμίου πολέμου οι Άγγλοι δεν
έδωσαν την αυτοδιάθεση που υπεσχέθησαν στον λαό της Κύπρου, η καταπίεση
συνεχίστηκε, έτσι με αρχηγό την Εθναρχία υπο του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄,
ξεκίνησε ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ ο οποίος άρχισε από τις ακτές της Χλώρακας
με την αποβίβαση του στρατιωτικού αρχηγού Διγενή στην ακτή της Αλυκής, και την
εκφόρτωση του πρώτου οπλισμού που χρησιμοποιήθηκε για τον σκοπό αυτό, στην ακτή
«Βρέξη».
Σύσσωμος όλος σχεδόν ο πληθυσμός της κοινότητας έλαβε
μέρος, ή βοήθησε ώστε να επιτύχει ο αγώνας ο οποίος διήρκησε 4 έτη, και μετά
την επιτυχή του έκβαση επέφερε τις Συμφωνίες της Ζυρίχης.
Εκτος απο τους απλούς κατοίκους που όλοι ανεξαιρέτως
βοήθησαν με τον τρόπο τους είτε παρέχοντας τρόφιμα ή κάλυψη, είτε απλώς
υποστηρίζοντας τον αγώνα, πολλοί ξεχώρισαν για τη μεγάλη τους προσφορά, άλλοι
περισσότερο και άλλοι λιγότερο.
Αυτοί που ξεχώρισαν, που συνελήφθησαν ή βασανίστηκαν ή
καταδιωκόμενοι βγήκαν αντάρτες, είναι γραμμένοι κατά αλφαβιτική σειρά στο
επίσημο μητρώο της Κυπριακής Κυβέρνησης ως εξής:
Αγησιλάου Νικόλαος, Αζίνα Αντιγόνη (Π/Κλεοβούλου),
Αζίνα Θεοδούλα (Πενταρά), Εύζωνα Παναγιώτα Ν, Αζίνας Ανδρέας Ανδρούτσος, Αζίνας
Γιώρκος, Αζίνας Ιωάννης, Αζίνας Νικόλαος Χ, Αζίνας Χαράλαμπος, Ανδρέου
Χαράλαμπος (Αγγλογάλλος), Ανδρέου Μαρούλλα Αγγλογάλλου, Αντωνίου Ανδρέας Π,
Άσπρος Γεώργιος, Βέργας Γεώργιος, Βέργα Αναστασία Λιασίδου, Γέρος Νίκος,
Γεωργίου Χαράλαμπος, Γεωργίου Χρύσανθος, Εύζωνας Ανδρέας, Εύζωνας Χριστάκης Ν,
Ευσταθίου Παναγιώτης (Σπόντας), Ζηνιέρης Δημήτρης, Θουκυδίδης Γιαννάκης,
Κυριάκου Χρύσανθος (Κόμματος), Κ/Ντίνου Μηχαήλ, Λεωνίδα Γεώργιος Χριστοδούλου
(ή Γιωρκούιν), Λεωνίδα Κώστας (αργότερα Π/Κώστας), Λεωνίδα Νικόλας
Λουρικός, Λεωνίδα Χαράλαμπος Μαύρος, Λεωνίδα Ανδρέας Κώστα (αργότερα Π/Ανδρέας
Π/Κώστα), Λεωνίδα Γεώργιος Κώστα (αργότερα Κόκος Π/Κώστας), Λιασίδης Γεώργιος
Ιωάννου, Λιασίδης Κώστας Ιωάννου, Μαυρονικόλας Ανδρέας Γεωργίου, Μαυρονικόλας
Αντώνης Χ' Ευσταθίου, Μαυρονικόλας Κυριάκος Γ, Μαυρονικόλας Νικόλας Γ,
Μαυρονικόλας Νίκος Χαρ, Μενελάου Ανδρέας Κουρούσιης, Μιχαήλ Ζαχαρίας, Π/Αντώνης
Ιωάννου (Λιασιδης), Π/Αντωνίου Ανδρέας, Π/Αντωνίου Μιχαλάκης, Π/Αντωνίου Χαράλαμπος
(αργότερα Π/Χαμπής), Π/Ευαγόρου Κυριάκος, Π/Ευαγόρου Μαρία Π/Κλεοβούλου,
Π/Κλεοβούλου Αφρούλλα, Π/Κλεοβούλου Γεώργιος, Π/Κλεοβούλου Χαράλαμπος Γ,
Παφίτης Χρύσανθος, Πενταρά Αναστασία (Αζίνα) Χαραλάμπους, Πενταράς Χαράλαμπος,
Πενταρά Βρυώνα Χρ, Πενταρά Γρηγορία (Γληορού) Κ, Πενταρά Γεώργιος Ν,
Πενταράς Κώστας, Πενταράς Νικόλας Κ, Πενταράς Χριστόδουλος Ν, Σπύρου Ανδρέας,
Σπυρου Γεωργιος., Σπυρου Δημητρης Γ., Ταπακουδης Γεωργιος, Ταπακουδης Νικολαος,
Τουμπας Σταυρος Ν, Χαραλάμπους Ανδρέας Χ, Χαραλέμπους Γεώργιος Χ, Χαραλάμπους
Ελένη Δημοσθένους, Χ'Αντώνη Λεωνίδας, Χλωρακιώτης Νικόλαος, Χλωρακιώτης
Σταύρος.
ΑΝΔΡΕΑΣ Γ. ΜΑΥΡΟΝΙΚΟΛΑΣ
Γεννήθηκε το 1937 και απεβίωσε το 1994, ήταν
αδελφός των επισης αγωνιστωνΚυριάκου Μαυρονικόλα και Νικόλα Μαυρονικόλα.
Πολιτικός κρατούμενος, συνελήφθη από τους πρώτους με
την κατηγορία ότι ήταν υπεύθυνος μαθητικής ομάδας της ΕΟΚΑ στο Ελληνικό
Κολλέγιο Πάφου και παρέμεινε κρατούμενος πέραν των 3 ετών. Κατά την
διάρκεια της φυλακίσεως του συμμετειχε σε ομαδική απεργία πείνας των
κρατουμένων.Υπήρξε για ένα διάστημα συγκρατούμενος του γνωστού κριτικού
κινηματογράφου Νίνου Φενέκ-Μικελίδη
Απελύθη με την αμνηστίαν που εδόθη σε όλους τους
κρατουμένους και πολιτικούς καταδίκους με την λύση του Κυπριακού προβλήματος.
Μετά το πέρας του αγώνα μετακόμισε στην Ελλάδα όπου
και έζησε και εργάστηκε ως το θάνατό του ως καθηγητής Αγγλικών.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΕΥΖΩΝΑΣ
Ο Ανδρέας
Εύζωνας γεννήθηκε στην Πάφο το 1940. Μετά τις γυμνασιακές του σπουδές εργάστηκε
για δύο χρόνια δημόσιος υπάλληλος και στη συνέχεια πήγε στην Αθήνα όπου
σπούδασε Νομικά στο πανεπιστήμιο Αθηνών.
Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα της
ΕΟΚΑ 55 -59 υπηρέτησε στις τάξεις της οργάνωσης με το ψευδώνυμο
"Μάνος". Το 1958 συνελήφθη από τους Άγγλους και υπέστη φρικτά
βασανιστήρια. Για δύο μήνες αγνοείτο η τύχη του.
Το 1961 αναχώρησε στην Αθήνα για σπουδές στη Νομική
Σχολή. Διέκοψε τις σπουδές του το 1963, όταν άρχισε η τουρκοκυπριακή ανταρσία,
εγκατέλειψε το πανεπιστήμιο και ήλθε στη Κύπρο όπου υπηρέτησε στα φυλάκια
αντιπαράταξης. Στη συνέχεια επέστρεψε στις σπουδές του ενώ παράλληλα
εκπαιδεύτηκε στη στρατιωτική τέχνη σε διάφορα στρατόπεδα της Ελλάδας. Το
καλοκαίρι του 1964 εγκατέλειψε και πάλι το πανεπιστήμιο και ήλθε στη Κύπρου
μαζί με την Ελληνική Μεραρχία την οποία συνόδευε ο στρατηγός Γεώργιος Γρίβας -
ΔΙΓΕΝΗΣ. Κατά την παραμονή του στη Κύπρο υπηρέτησε σαν εκπαιδευτής στην
εθελοντική εθνοφρουρά και ακολούθως επέστρεψε πίσω στην Αθήνα όπου περάτωσε τις
πανεπιστημιακές του σπουδές και πήρε το πτυχίο Νομικής. Μετά την άφιξη του στη
Κύπρο υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία.
Από το 1967 ασκεί το δικηγορικό επάγγελμα στη Πάφο.
Μαζί με άλλους συναγωνιστές του ίδρυσαν το 1968 το Σύνδεσμο Αγωνιστών Πάφου του
οποίου διετέλεσε Επαρχιακός οργανωτικός Γραμματέας στα επόμενα τρία χρόνια.
Ήταν ο πρωτεργάτης της οργάνωσης του Ενιαίου κόμματος στη Πάφο και υπήρξε
επαρχιακός γραμματέας του για έξι συνεχή χρόνια και μέλος πολλών σωματείων και
οργανώσεων. Ήταν βασικό ιδρυτικό στέλεχος του Δημοκρατικού Συναγερμού το 1976
και ο επαρχιακός γραμματέας του κόμματος για δέκα συνεχή χρόνια μέχρι το 1986.
Υπήρξε μέλος της πολιτικής επιτροπής και του Ανωτάτου Συμβουλίου του κόμματος
υπό τη σημαία του οποίου κατήλθε ως υποψήφιος βουλευτής Πάφου κατά τις
βουλευτικές εκλογές του 1981 και 1985. Διετέλεσε μέλος του Παγκύπριου
Δικηγορικού Συμβουλίου για 14 χρόνια και μέλος του Νομικού Συμβουλίου.
Διετέλεσε επίσης Πρόεδρος της Αρχής Αδειών για 6 χρόνια.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΖΙΝΑΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ
Ο Ανδρέας Αζίνας άλλως Ανδρούτσος, ήταν εκ των πρώτων
μυηθέντων στην ΕΟΚΑ. Ήταν ο σύνδεσμος Μακαρίου - Γρίβα και της ομάδας της
Χλώρακας.
Υπεύθυνος σε ομάδες στήριξης (εισαγωγή οπλισμού) στην
Κύπρο και στην Ελλάδα. Είχε τα ψευδώνυμα Τριπτόλεμος και Μενέλαος. Μια
απο τις σημαντικότερες προσωπικότητες της περιόδου του αγώνα και γενικότερα της
σύγχρονης ιστορίας. Σπούδασε γεωπόνος με υποτροφία στην Αγγλία και
επιστρέφοντας το 1949 αναμιγνύεται στην ΠΕΚ, και εργάζεται για την εκλογή του
Μακαρίου στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο.
Το 1952 μυείται στην ΕΟΚΑ απο τους αδελφούς Λοιζίδη.
Ήταν ο σύνδεσμος μεταξύ ΕΟΚΑ και Μακαρίου - Εθναρχίας. Γυρνούσε ανά την Κύπρο
με σκοπό να εντοπίζει γνήσιους πατριώτες και να τους μυεί στην ΕΟΚΑ.Ένας εξ
αυτών ήταν ο Γρηγόρης Αυξεντίου. Διορίστηκε απο τον Μακάριο ως γραμματέας της
ΠΕΚ ώστε να έχει την ευχέρεια να ταξιδεύει σε όλη την Κύπρο και στο εξωτερικό
χωρίς να κινεί υποψίες. Διηύθυνε τον αγώνα στο εξωτερικό μέχρι τέλους, και
υποστηρίζει ότι ο κατάπλους του πλοιαρίου "Άγιος Γεώργιος" στη
Χλώρακα προδόθηκε απο οπαδούς του Γρίβα στην Αθήνα οι οποίοι ήσαν
επιφορτισμένοι να σχεδιάζουν την αποστολή οπλισμού στο νησί, και όταν το
έμαθε ο Μακάριος τους απέπεμψε και έστειλε τον ίδιο για να αποστέλλει τα οπλα.
Μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας διορίζεται από τον
Μακάριο ως υφυπουργός Γεωργίας και Φυσικών Πόρων. Αργότερα τον ίδιο χρόνο αναλαμβάνει
την διοίκηση του Συνεργατικού κινήματος, και διορίζεται διοικητής Συνεργατικής
ανάπτυξης θέση την οποία κατείχε μέχρι το 1980.
Από αυτή τη θέση προωθεί τα συμφέροντα των Αγροτών σε
μεγάλο βαθμό καταχτώντας το κίνημα σε οικονομικό κολοσσό ενώ ο ίδιος αποκτά
τεράστια πολιτική δύναμη, σε σημείο να είναι ο 2ος τη τάξη
ισχυρότερος άνδρας στην Κύπρο. Από αυτή του τη θέση βοηθεί αρκετούς
συγχωριανούς μας ειτε διορίζοντας τους στον Συνεργατισμό, ειτε σε άλλες
Κυβερνητικές δουλειές.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Λ. ΧΡ. ΣΙΑΜΜΑΣ ή ΓΙΩΡΚΟΥΪΝ
Ο Λεωνής Χριστοδούλου Σιαμμάς και η σύζηγος του
Δεσποινού Χαραλάμπους, κληροδότησαν στον γιό τους Γιώρκο άλλως Γιωρκούϊν τη
καυκάλλα γύρω απο το εκκλησάκι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ συμπερλαμβανομένου και του
εξωκλησιού. ο οποίος συνέχισε το οικογενειακό επάγγελμα, αυτό του βοσκού. Έξω
από το ξωκλήσι τα καλοκαίρια έστηνε μάντρα για να χωρίζει τα ερίφια από τα
πρόβατα. Είχε τον Άγιο Αρχάγγελο για Άγιο του, και πίστευε πολύ σε αυτόν. Όταν
μια φορά πίστεψε ότι συνέβη ένα θαύμα που έσωσε τη ζωή του γιου του και του
ίδιου όταν κινδύνεψαν απο μια θαλασσοταραχη ενω ψάρευαν με τη βάρκα τους,
δώρισε το τεμάχιο της γής με την εκκλησία στην κοινότητα της Χλώρακας, ώστε να
μπορούν όλοι οι κάτοικοι να προσκυνούν και να ανάβουν το καντήλι στον
θαυματουργό Άγιο.
Ο Γεώργιος
Λεωνίδα επίσης έλαβε μερος στον αγώνα για την απελευθέρωση της Κύπρου απο τους
Άγγλους αποικιοκράτες. Ήταν μέλος της 1ης ομάδας της
ΕΟΚΑ. Εντάχτηκε στην οργάνωση σαν μέλος και σύνδσσμος σε ομάδες στήριξης
και τροφοδοσίας των αγωνιστών, καθως και για μεταφορά οπλισμού σε
ολόκληρη την επαρχία της Πάφου. Ορκίστηκε στην οργάνωση από τον Αρχηγό
Διγενή αμέσως μετά την άφιξη του στο νησί. Μαζί με τα άλλα μέλη της
ομάδας του Π/Κώστα Λεωνίδα, περιπολούσαν και περίμεναν στις ακτές της Χλώρακας
την άφιξη των πλοιαρίων με τα όπλα και τα πυρομαχικά από την Ελλάδα. Το πρώτο
φορτίο έφτασε στην Χλώρακα με το πλοιάριο ΣΕΙΡΗΝ. Αποθηκεύτηκαν από τον
Ομαδάρχη Π/Κώστα Λεωνίδα και την ομάδα του (52 μεγάλα
κιβώτια), μέσα σε σπιτάκι μηχανής άντλησης νερού, στον ποταμό της
ΒΡΕΞΗΣ ιδιοκτησίας του Γεώργιου Λεωνίδα . Το φορτίο αυτό μετέπειτα
μεταφέρθηκε από την ομάδα σε διάφορα σημεία της περιουσίας τού
Γιώργου και του αδελφού του Νικόλα Λεωνίδα με σκοπό την φύλαξη και
συντήρηση τους μέχρι την άφιξη του Αρχηγού Γεώργιου Γρίβα. Στην
μετέπειτα διανομή και παράδοση των όπλων σε άλλα μέλη της ΕΟΚΑ, σημαντική ήτο
και η προσφορά των συζύγων Νικόλα και Γιώργου, τής Θεκλούς και της Μαρίας, οι
οποίες τα κουβαλούσαν από τα χωράφια τους στην πόλη της Πάφου (στο Κτήμα) όπου
ο Νικόλας διατηρούσε μαγαζί και απο το οποίο εγίνετω η τελική διανομή
στους διάφορους αγωνιστές.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΚΛΕΟΒΟΥΛΟΥ
Μέλος σε ομάδες στήριξης (σύνδεσμος, τροφοδότης και
απόκρυψη ανταρτών) στη Πάφο. Μη συληυθείς.
Ενώ κατασκεύαζαν χειροβομβίδες και εκρηχτικούς
μηχανισμούς στο σπίτι του μαζί με άλλους, απο τυχαιαν έκρηξη
τραυματίστηκε αυτός, ο υιός του Χαράλαμπος και ο Γ. Χαραλαμπιδης. Στο σπίτι του
ανάμεσα σε διπλούς τοίχους διατηρούσε κρησφύγετο. Μετά το γεγονός της έκρηξης,
η Αγγλική αστυνομία με Τούρκους αστυνομικούς, και υποψιασμένοι περί του
κρησφυγέτου, μέτρησαν τους τοίχους για να το ανακαλύψουν. Η Μαρία (σύζυγος του
Γεωργίου) όμως, μετακόμισε την κορδέλα μετρήσεως χωρίς να την δει κανένας, και
έτσι οι Άγγλοι αστυνομικοί ξεγελάστηκαν. Ένας Τούρκος αστυνομικός το κατάλαβε,
αλλά άγνωστο για ποιο λόγο δεν το ανάφερε, με αποτέλεσμα να μην ανακαλυφθεί το
κρησφύγετο.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΑΠΑΚΟΥΔΗΣ
Ο Γεώργιος Ταπακούδης ήταν Κύπριος αγωνιστής της
ΕΟΚΑ κατά τον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1955-59 εναντίον της Αγγλικής κατοχής.Γεννήθηκε
στη Χλώρακα και από μικρός γαλουχήθηκε με τα ιδανικά της ελευθερίας και της
πατρίδας. Από πολύ μικρός εντάχτηκε στις τάξεις της ΕΟΚΑ, και στο μικρό
παρεκκλήσι του Μιχαήλ Αχαγγέλου έδωσε στο ιερό ευαγγέλιο τον όρκο της
ΕΟΚΑ.
Μαζί με τον Ευαγόρα Παλληκαρίδη και άλλους, έλαβε
μέρος στις διαδηλώσεις της δίκης των εφτά που συνελήφθησαν για την εκφόρτωση
του οπλισμού στα Ροδαφίνια της Χλώρακας και αφού κατάφεραν να αποσπάσουν τους
κρατούμενους από τα χέρια της αστυνομίας, τους πήραν και διαδήλωσαν σ όλη την
πόλη της Πάφου για αρκετή ώρα, ώσπου μετά από δυναμική επέμβαση της αστυνομίας,
οι Άγγλοι ξανασυνέλαβαν τους κρατούμενους, μαζί τους όμως συνέλαβαν και
ορισμένους διαδηλωτές, ανάμεσα τους και ο Γεώργιος Ταπακουδης ο οποίος
δικάστηκε, καταδικάστηκε, και φυλακίστηκε για τέσσερις μήνες.
Μετά την αποφυλάκιση του συνέχισε να είναι δραστήριο
μέλος της ΕΟΚΑ. Υπήρξε μέλος σε μαχητικές ομάδες κρούσεως και εκτελεστικού, και
έλαβε μέρος σε πολλές επιχειρήσεις. Ήταν πολιτικός κρατούμενος καθώς και
πολιτικός κατάδικος.
Στις αρχές Μαΐου του 1956 συνελήφθηκε από τους Άγγλους
δεύτερη φορά για τη δράση του και μεταφέρθηκε και κρατήθηκε στα κρατητήρια
Πύλας και Κοκκινοτρεμιθιάς.
Μετά το τέλος του αγώνα με την ίδρυση της Κυπριακής
Δημοκρατίας και λόγω της δράσης του στον αγώνα, κρίθηκε και αποφασίστηκε από τη
νεοσύστη κυβέρνηση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ότι έπρεπε μα ενταχθεί στις
τάξεις του Κυπριακού στρατού για να υπηρετήσει εκ νέου την πατρίδα. Ο ίδιος δεν
ήθελε κάτι τέτοιο, αλλά τελικά επείσθη από τον πρώην Τομεάρχη της ΕΟΚΑ Τεύκρο
Λοϊζου ο οποίος για να τον πείσει, του προέβαλε ως βασικό επιχείρημα ότι τον
χρειάζεται η πατρίδα.
Εντάχτηκε στον Κυπριακό στρατό σαν υπαξιωματικός και
υπηρέτησε για δεκαεπτά χρόνια και αφυπηρέτησαν ως υπολοχαγός.
Στο Κυπριακό στρατό η δράση του ήταν πλούσια. Έλαβε
μέρος σε όλες τις μάχες την περίοδο της Τουρκοανταρσίας, και με το θάρρος του
οδήγησε τους στρατιώτες του σε νικηφόρες μάχες.
Το 1974 συντάχτηκε με τις νόμιμες δυνάμεις της
Κυπριακής Κυβέρνησης ενάντια στο προδοτικό πραξικόπημα της Χούντας των Αθηνών
και της ΕΟΚΑ Β΄. Γι αυτή του τη δράση, την 1 Απριλίου του 2005 ως πολίτης
πλέον, τιμήθηκε ως Αντιστασιακός μαζί με άλλους από την Κυπριακή κυβέρνηση με
δίπλωμα και μετάλλιο.
Υπήρξε επίσης για πολλά χρόνια πρόεδρος του ποδοσφαιρικού σωματείου ΑΚΡΙΤΑΣ και με μηχανήματα και προσωπικό δικό του καθώς και χρήματα, μαζί με τον εγολάβο Ευστάθιο Σταθκιά, έκτισε τις ανατολικές κερκίδες του Κοινοτικού σταδίου της Χλώρακας.
Υπήρξε επίσης για πολλά χρόνια πρόεδρος του ποδοσφαιρικού σωματείου ΑΚΡΙΤΑΣ και με μηχανήματα και προσωπικό δικό του καθώς και χρήματα, μαζί με τον εγολάβο Ευστάθιο Σταθκιά, έκτισε τις ανατολικές κερκίδες του Κοινοτικού σταδίου της Χλώρακας.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΕΡΓΑΣ
Ο Γεώργιος Βέργας ήταν αγωνιστής της ΕΟΚΑ, και ήταν
μέλος σε μαχητικές ομάδες κρούσεως κυρίως στη Χλώρακα, αλλά και στην πόλη της
Πάφου. Γι αυτή του τη δράση διορίστηκε σε αξιωματική θέση στην Εθνική Φρουρά
από την κυβέρνηση Μακαρίου κατά τη δημιουργία της Εθνοφρουράς όταν άρχισαν οι
Τουρκικές ταραχές το 1963. Αγωνίστηκε σε πολλές μάχες εναντίον των Τούρκων
καθώς επίσης και εναντίον των πραξικοπηματιών της ΕΟΚΑ Β΄. Αποστρατεύτηκε
από της τάξεις του στρατού φέροντας τον βαθμό του Συνταγματάρχη.
Για την αντίσταση κατά του πραξικοπήματος και την
υπεράσπιση της δημοκρατίας και της ελευθερίας της πατρίδος του από τον Τούρκο
εισβολέα, στην 40η εκδήλωση της επετείου από το
πραξικόπημα που οργανώθηκε στον Ελεύθερο ραδιοφωνικό σταθμό Κύπρου από τους
Αντιστασιακούς αγωνιστές, τιμήθηκε για την Εθνική του προσφορά.
ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΜΙΧΑΗΛ, ΔΑΣΚΑΛΟΣ
Σπούδασε στην Φιλοσοφική σχολή Αθηνών, καθώς και στην
Μαρσάλειο Παιδαγωγική ακαδημία. Δούλεψε ως δημοδιδάσκαλος για τέσσερα χρόνια,
και μετά σαν καθηγητής Ιστορίας στα Γυμνάσια. Έλαβε μέρος στο αγώνα της
ΕΟΚΑ σαν μέλος σε μαχητικές ομάδες κρούσεως στη Χλώρακα. Τιμήθηκε για την
προσφορά του στον αγώνα απο την κυβέρνηση, η οποία του απένειμε το μετάλλιο
τιμής της ΕΟΚΑ.
Μετα την αφυπηρετηση του έγραψε το ιστορικό βιβλίο ¨Οι
Παρτιζάνοι της Κύπρου¨που καταπιάνεται σε αυτό με τις εμπειρίες του στον
αγώνα της ΕΟΚΑ
ΚΥΡΙΑΚΟΣ Γ. ΜΑΥΡΟΝΙΚΟΛΑΣ
Μυήθηκε στην οργάνωση από τον αδελφό του Νικόλα και
ορκίστηκε από τον ομαδάρχη Κώστα Λεωνίδα. Είχε δώσει τον όρκο
από τους πρώτους αγωνιστές και προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στην ΕΟΚΑ κατά την
διάρκειαν του Αγώνα.
Υπήρξε στενός συνεργάτης του Χρ. Κέλη, του μεγαλύτερου
και πιο δραστήριου αγωνιστή της Πάφου. Ήταν κατασκευαστής βομβών που
εχρησιμοποιούντο για τις ενέδρες εναντίον του Αγγλικού Στρατού. Μια από της
βόμβες του εχρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Πάφο πάνω σε δένδρο και είχε
σαν αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένας συνταγματάρχης του Αγγλικού στρατού και πολλοί
Άγγλοι στρατιώτες.
Έλαβε μέρος στην εκφόρτωση του πλοιαρίου "Αγιος
Γεωργιος" στις 25 Ιανουαρίου 1955. Συνελήφθη μαζί με τα άλλα μέλη της ομάδας
το βράδυ που γινόταν η εκφόρτωση. Η σύλληψη του εγινε σε απόσταση 500 μέτρων
από την ακτή μαζί με τον Μιχαλάκη Π/Αντωνίου. Είχαν διαταχτεί από τον ομαδάρχη
να μεταφέρουν τρόφιμα για το πλήρωμα του καϊκιού που ήσαν φυλαγμένα στο
περιβόλι του Νικόλα Λεωνίδα στην περιοχή «Κούκκουρος».
Παπακώστας Λεωνίδα
Ιστορικό: Κώστας Λεωνίδα
(αργότερα Π/Κώστας), πρώτος ομαδάρχης ΕΟΚΑ. Η πρώτη ομάδα δημιουργήθηκε στη
Χλώρακα το 1954 και αποτέλεσε τον πυρήνα της οργάνωσης (εισαγωγή,
μεταφορά, απόκρυψη οπλισμού, και παραλαβή στελεχών της οργάνωσης). Ήταν εκ των
ιδρυτών της Παναγρoτικης Ένωσης Κύπρου (ΠΕΚ) και ανώτατος σύμβουλος στο
Παγκύπριο συμβούλιο της οργάνωσης.
ΚΩΣΤΑΣ ΠΕΝΤΑΡΑΣ
Ομαδαρχης σε μαχητικες ομαδες (Κρουσεως και
εκτελεστικου) στη Παφο.Ψευδονυμο Στρατος. Πολιτικος κρατουμενος και πολιτικος
καταδικος.
Γεννήθηκε το 1938, μέλος μεγάλης οικογένειας, έμεινε
ορφανός από πατέρα σε ηλικία 5 χρονών. Φοίτησε στο Λιασίδειο κολλέγιο ως την
τρίτη τάξη Γυμνασίου, μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας διορίστηκε στην ΑΗΚ
όπου εργάστηκε 38 συνεχή χρόνια, μέχρι που συνταξιοδοτήθηκε. Έλαβε μέρος εκτός
από τον αγώνα ενάντια στους Άγγλους αποικιοκράτες και ενάντια στην
Τουρκική ανταρσία το 1963. Υπήρξε επίσης το 1971 εκ των ιδρυτών του
υπερκομματικού αθλητικού σωματείου «Ακρίτας», διατέλεσε αρχηγός του 24ου Ναυτοπροσκοπικού
Σώματος Κύπρου, και ήταν ενεργό δραστήριο μέλος και στέλεχος της δεξιάς
παράταξης. Παντρεύτηκε το 1966 την Ανδρούλλα Μιχαήλ Ομήρου, και απέκτησαν
τέσσερα παιδιά.
Από νεαρά ηλικία εντάχτηκε στην ΕΟΚΑ. Το 1955 σε
ηλικία 17 ετών συνελήφθηκε σε αντικατοχική εκδήλωση και καταδικάστηκε σε 6
μήνες φυλακή. Το 1957 ανελαβε ομαδάρχης της ΕΟΚΑ με το ψευδώνυμο «Στράτος»,
μέχρι τον Νοέμβριο του 1958. Αυτή η ομάδα είχε ενεργό δράση στα χωριά της
Δυτικής περιοχής της Πάφου, δηλαδή στην Κισσόνεργα, Τάλα, Έμπα, Μεσόγη,
Αναβαργός, Κονιά, Γεροσκήπου, Αχέλεια, Κάτω Πάφο, και προπαντός στην πόλη της
Πάφου.
Ο ίδιος ελάμβανε κυρίως μέρος σε ειδικές αποστολές με
σύντροφο τον υπασπιστή του Τομεάρχη Τεύκρου Λοιζίδη Βάσο Παντέλα υπό τις
οδηγίες και διαταγές του πρώτου.
Στο σπίτι του και σε τρία κρησφύγετα της Χλώρακας
φιλοξενούσε και τροφοδοτούσε αντάρτες. Το 1957 συνελήφθη για ανακρίσεις και
κλείστηκε στον Αστυνομικό σταθμό Πάφου και στο στρατόπεδο Δασούδι. Επίσης το
1958 σε μεγάλο Κέρφιου κατ οίκον περιορισμού της Χλώρακας συνελήφθη και
οδηγήθηκε στο περιβόητο στρατόπεδο του «Ευθύβουλου» όπου κρατήθηκε για 23
ημέρες και υπέστη φρικτά βασανιστήρια. Ακολούθως μεταφέρθηκε στα κρατητήρια της
Πύλας και Μάμμαρι μέχρι τέλους του αγώνα.
Σαν απλός πολίτης που βγήκε στη σύνταξη
παρακολουθώντας την σημερινή πολιτική κατάσταση, δηλώνει πικραμένος γιατί ο
υπερήφανος αγώνας της ΕΟΚΑ για τον οποίο νιώθει υπερήφανος που έλαβε μέρος ενώ
εστέφθη υπό πλήρη επιτυχία, δεν επέφερε τα ποθούμενα αποτελέσματα δηλαδή την
Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα που ήταν και ο όρκος των αγωνιστών.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ Χ'' ΑΝΤΩΝΗΣ
Ήταν μέλος της ΕΟΚΑ στις ομαδες στηριξης
(συνδεσμος, τροφοδοτης και αποκτυψη αγωνιστων) στη Χλωρακα, μη συλληφθεις. Ο
Λεωνίδας Χ" Αντώνης Πεγειωτης ήταν αγωνιστής της ΕΟΚΑ, στην οποίαν
προσέφερε πολλά αυτός και η οικογένεια του. Από αυτή του την δράση έμεινε σαν
ιστορία που την διηγούνται μέχρι σήμερα στα παιδιά, το εξής περιστατικό. Κάτω
από το σπίτι του υπήρχε σπήλαιον στο οποίον εφιλοξενούντο κατά καιρούς
αγωνιστές που καταζητούντο από τους Εγγλεζους. Μέσα στο σπίτι υπήρχε ένα παλιού
τύπου αποχωρητήριο, που είχε απλά μια τρύπα στο δάπεδο η οποία όμως αντί για
λάκκο είχε συγκοινωνία με το σπηλαιο.Απ εκεί έδιναν το φαγητό στους αγωνιστές,
και κάθε τόσο έριχναν και λίγες αφοδεύσεις για να μην υποψιάζεται τίποτα
κανένας.
ΜΙΧΑΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ
Μέλος της πρώτης ομάδας. Έλαβε μέρος στην παραλαβή του
αρχηγού Διγενή στις 10 Νοεμβρίου 1954 και συνελήφθη με τα υπόλοιπα μέλη της
ομάδας της Χλωρακας κοντά στην ακτή «Ροδαφίνια» όταν ξεφόρτωναν δυναμίτιδα από
το πλοιάριο «Αγιος Γεωργιος». Αθωώθηκε από το Κακουργιοδικείο Πάφου. Ανελαβε
ομαδάρχης στη Χλωρακα και ανέπτυξε πλούσια δράση σε όλη τη χαμηλή περιοχή της
Πάφου. Συνεληφθη από τους Άγγλους και φυλακίστηκε.Έφερε το ψευδώνυμο
"Νικηταράς"
ΝΙΚΟΛΑΣ Κ. ΠΕΝΤΑΡΑΣ
Μέλος της πρώτης ομάδας της ΕΟΚΑ στη Χλώρακα, ορκίστηκε απο τον ομαδάρχη Κώστα Λεωνίδα. Συνελήφθη μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας στις 25 Ιανουαρίου 1955 κατά την εκφόρτωση των όπλων και των πυρομαχικών που μετέφερε το πλοιάριο Άγιος Γεωργιος. Δικάστηκε και καταδικάστηκε σε τριετή φυλάκιση. Μετά την αποφυλάκιση του ενεργοποιήθηκε στις ομάδες της ΕΟΚΑ στην περιοχή του χωριού Αναβαργός.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΛΕΩΝΙΔΑ ΛΟΥΡΙΚΟΣ
Η πρώτη ομάδα που αποτέλεσε τον πυρίνα της οργάνωσης.
Αυτή η ομάδα το Μαρτη του 1954 παρέλαβε τον πρώτο οπλισμό, και αργότερα στην
περιοχή της Αλικης παρέλαβε τον Γρίβα Διγενή. Ήταν μέλος σε ομάδες
στήριξης και πολιτικός κρατούμενος.
Ορκίστηκε στην οργάνωση από τον Αρχηγό Διγενή αμέσως
μετά την άφιξη του στο νησί. Μαζί με τα άλλα μέλη της ομάδας του Π/Κώστα
Λεωνίδα, περιπολούσαν και περίμεναν στις ακτές της Χλώρακας την άφιξη των
πλοιαρίων με τα όπλα και τα πυρομαχικά από την Ελλάδα. Το πρώτο φορτίο
έφτασε στην Χλώρακα με το πλοιάριο ΣΕΙΡΗΝ. Αποθηκεύτηκαν μέσα σε σπιτάκι
μηχανής άντλησης νερού στον ποταμό της ΒΡΕΞΗΣ ιδιοκτησίας του Γεώργιου
Λεωνίδα και μετέπειτα μεταφέρθηκαν στο σπίτι του «Μούκκουρου» που ήταν στο
περβόλι του Νικόλα Λεωνίδα Λουρικού, όπου εκεί αφου παρέμειναν λίγες μέρες, οι
εξ Ελλάδος υπεύθυνοι κανόνισαν τον διαμοιρασμό τους στις διάφορες επαρχίες της
Κύπρου και με διαταγή τους μεταφέρθηκαν με γαϊδούρια στην οικία του Νικόλα
Αζινα ώστε από εκεί να περάσουν τα διάφορα κλιμάκια να τα παραλάβουν και να τα
μεταφέρουν στον τελικό τους προορισμό σε κάθε πόλη και χωριό.
Ο Νικόλας Λεωνίδας Λουρικός άνοιξε μπακάλικο στην οδό
Φελάχογλου στην πόλη του Κτήματος και από εκεί περνούσαν οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ
σαν πελάτες και έπαιρναν τις διαταγές τους, τον οπλισμό τους, ακόμα εκεί πολλές
φορές συσκέπτονταν οι αρχηγοί της οργάνωσης. Ένας Τούρκος επικουρικός που τους
υποψιάστηκε έστηνε καραούλι και παρακολουθούσε ποιοι μπαινόβγαιναν στο μαγαζί.
Όταν τον αντιλήφθησαν εκδόθηκε διαταγή εκτέλεσης του την οποία εκτέλεσε ο ήρωας
Χρίστος Κκελης.
ΝΙΚΟΛΑΣ Γ. ΜΑΥΡΟΝΙΚΟΛΑΣ ΚΚΟΛΙΟΣ
Ο Νικόλας Μαυρονικόλας ήταν μέλος της Α
ομάδας που αποτελούσε τον πυρήνα της οργάνωσης της ΕΟΚΑ. Αυτή η ομάδα τον Μάρτη
του 1954 παρέλαβε τον πρώτο οπλισμό και αργότερα στην περιοχή «Αλική» της
Χλώρακας παρέλαβε με άλλους τον αρχηγό της ΕΟΚΑ Γ. Γρίβα Διγενή.
Ορκίστηκε και εκπαιδεύτηκε από τον ίδιο το Γρίβα, και
αποτέλεσε μέλος της πρώτης ανταρτικής ομάδας που οργανώθηκε στη Χλώρακα.
Συνελήφθη στις 25 Ιανουαρίου μαζί με άλλα μέλη της ομάδας ενώ ξεφόρτωναν
δυναμίτιδα που μετέφερε το πλοιάριο «Αγιος Γεώργιος» στην ακτή
«Ροδαφίνια». Καταδικάστηκε σε τετραετή φυλάκιση και φυλακίστηκε στις 6 Μαΐου
΄55. Μετά την αποφυλάκιση του ανελαβε υπεύθυνος της μαθητιώσας νεολαίας. Έφερε
το ψευδώνυμο "Βλάχος". Ένα χρόνο πριν το θάνατο του κυκλοφόρησε το
βιβλίο το οποίο έγραψε με τίτλο "Η μαρτυρία μου" και το οποίο
αναφέρεται στην προετοιμασία του αγώνα της ΕΟΚΑ και τη διαβίωση στις κεντρικές
φυλακές.
ΝΙΚΟΛΑΣ Χ. ΑΖΙΝΑΣ
Τομεάρχης στην Πάφο.
Η πρωτη ομαδα που απετελεσε τον πυρινα της οργανωσης.
Αυτη η ομαδα το πασχα του 1954 παρελαβε τον πρωτο οπλισμο, και αργοτερα στην
περιοχη της Αλικης παρελαβε τον Γριβα Διγενη. Φιλοξενησε στο σπιτι
του τον αρχηγο Διγενη μολις αυτος αφιχθηκε στην Κυπρο στις 10 Νοεμβριου
1954.Ειχε το ωευδονυμο Ατλας. Υπηρξε πολιτικος κρατουμενος.
ΧΑΜΠΗΣ ΑΓΓΛΟΓΑΛΛΟΣ
Μέλος σε ομάδες στήριξης (σύνδεσμος, μεταφορά και
απόκρυψη οπλισμού) στη Χλωρακα. Πολιτικός κρατούμενος.
Γεννήθηκε το 1924 και πέθανε το 1986. Παιδί απο φτωχή
οικογένεια ορφάνεψε σε ηλικία 9 ετών, για αυτό η μητέρα του σταμάτησε απο το
σχολείο για να δουλέψει και να προσφέρει στην οικογένεια. Ήταν φιλόπατρις, γι
αυτό με την έναρξη του αγώνα έδωσε αμέσως τον ιερό όρκο παρόντων του αρχηγού
Διγενή, του Νικόλα Μαυρονικολα, του Ζαχαρία Γεωργίου, του Γεώργιου Ταπακουδη,
του Μιχαλακη Παπαντωνίου και άλλων αγωνιστών. Ήταν παντρεμένος με 5 παιδιά.
Όταν αργά τη νύχτα όλοι κοιμόνταν, σε μια κάμαρη του σπιτιού του μαζί με άλλους
κάθε βράδυ κατασκεύαζαν βόμβες. Τις χρησιμοποιούσαν εναντίον των Άγγλων
στρατιωτών που περνούσαν απο τη Χλωρακα με προορισμό τον Κόλπο των Κοραλλίων.
Αυτό συνεχιστηκε για καιρό, ώσπου μετά απο πληροφορίες οι Άγγλοι τον συνέλαβαν
μαζί με άλλους και τους οδήγησαν στα κρατητήρια. Όταν αποφυλακίστηκε, στις
μετέπειτα έρευνες των Άγγλων στο σπίτι του, σαν πρώην κατάδικος,
συμπεριφέρονταν σε αυτόν πολύ άσχημα, τον χτυπούσαν βάναυσα με τα όπλα τους και
τον έβριζαν. Μια φορά που είχε αγκαλιά την μικρη του κόρη, οι Άγγλοι δεν τον
χτύπησαν απο ευαισθησία προς το μικρό μωρό. Απο τότε όποτε οι Άγγλοι στρατιώτες
τον επισκέπτονταν, έπαιρνε αγκαλιά την μικρή του κόρη, έτσι με αυτό τον τρόπο
γλύτωνε το ξύλο. Άλλα του καθήκοντα στην οργάνωση ήταν να εκπαιδεύει τους
νεοενταχθέντες αγωνιστές στην οργάνωση στον χειρισμό των όπλων. Επίσης μετέφερε
όπλα και πυρομαχικά συνήθως μέσα σε κοφίνι καμουφλαρισμένα και σκεπασμένα
συνήθως με φασόλια. Μια φορά τον σταμάτησε για έρευνα ο Τούρκος επικουρικός
Αυτουλής, αλλά δεν υποψιάστηκε τίποτα και έτσι τον άφησε να φύγει. Τον
επικουρικό αυτόν τον εκτέλεσε η οργάνωση ύστερα απο 2 μέρες γι αυτή του την
εμμονή να ερευνά εξονυχιστικά όλους τους Ελληνοκύπριους. Ο αγωνιστής που τον
σκότωσε συνελήφθηκε γι αυτό το λόγο και φυλακίστηκε.
ΧΑΜΠΗΣ ΛΕΩΝΙΔΑ ΜΑΥΡΟΣ
Μελος σε ομαδες στηριξης, μη συλληφθεις. Ήταν
ενεργό μέλος της ΕΟΚΑ σε όλους τους τομείς. Ένα από τα βασικά του
καθήκοντα ήταν να ορκίζει και να εκπαιδεύει τα νέα μέλη της οργάνωσης.
Μετά από πληροφορίες οι Άγγλοι επεδραμαν στο σπίτι του
για να τον συλλάβουν. Αυτός πήδησε από το παράθυρο, και διέφυγε τη σύλληψη.
Κρυβόταν στην περιοχή Κλουνοι για οκτώ μέρες, έως ότου έπαυσαν οι Άγγλοι να
κάνουν έρευνες, και κατέφυγε στην περιοχή «Λουτρά Κούρτακα» στο χωριό της
Λετυμπου, από όπου σε κάποια στιγμή θα τον παραλάμβαναν άλλοι αγωνιστές για να
τον πάρουν στα κρησφύγετα ως αντάρτη. Κάποια μέρα έστειλαν τον υιό του Γιωρκον
μαζί με τον Κυριάκο Μαυρονικολα για να τον ειδοποιήσουν να ετοιμαστεί και να
πάει σε ορισμένο σημείο, από όπου και θα παραλαμβάνετω και θα μεταφέρετω από
αγωνιστές, στα κρησφύγετα. Δυστυχώς, από λάθος συνεννόηση, οι απεσταλμένοι αντί
να πάνε στα λουτρά Κούρταμα, πήγαν στα λουτρά των Αγίων Αναργύρων, με
αποτέλεσμα να μην τον βρούν, και το ραντεβού να μην πραγματοποιηθεί. Εν τω
μεταξύ υπήρξε προδοσία, ίσως από την τουρκάλα που είχε τα λουτρά,
και οι Άγγλοι επέδραμαν και τον συνέλαβαν. Κατ αρχάς τον φυλάκισαν στις
κεντρικές φυλακές, και ακολούθως στο κάστρο της Κερυνιας μέχρι την μεγάλη
δραπέτευση, οπότε τον μετέφεραν στα κρατητήρια Κοκκινοτρεμιθιας, ύστερα
στα κρατητήρια Πυλας και αργότερα στα κρατητήρια Πηροίου. Ήταν ένας μαραθώνιος
μεταφοράς από φυλακή σε φυλακή, ο οποίος διήρκησε τριάντα τρεις μήνες.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Ν. ΠΕΝΤΑΡΑΣ
Εντάχτηκε στην πρώτη ομάδα της ΕΟΚΑ από τον Κώστα
Λεωνίδα σαν υπεύθυνος για λήψη πληροφοριών μαζί με τον Διογένη
Παπαδόπουλο (αργότερα Παπαδιογένη). Συνεληφθη μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της
ομάδας στις 25 Ιανουαρίου 1955 κατά την εκφόρτωση των όπλων και των πυρομαχικών
που μετέφερε το πλοιάριο "Αγιος Γεωργιος". Δικάστηκε και
καταδικάστηκε σε τετραετή φυλάκιση, ποινή που εξέτισε στις κεντρικές φυλακές
στη Λευκωσία. Αποφυλακίστηκε τον Απρίλιο του 1958. Όταν δικαζόταν απο το
κακουργιοδικείο στην πόλη της Πάφου και ρωτήθηκε από τον Δικαστή τι έχει
να πει πριν την επιβολή της ποινής, αυτός είπε: «Ζητώ από το δικαστήριο όπως μη
με κρίνει ως κοινό εγκληματία, διότι ότι έπραξα το έπραξα από αγάπη προς την
Ελευθερία. Πιστεύω ότι κατά τον εικοστό αιώνα οι λάτρεις της Ελευθερίας δεν
πρέπει να τιμωρούντα αλλά να βραβεύονται». Η δήλωση του αυτή μεταδόθηκε και από
το ραδιόφωνο τουBBC.
ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ Ν. ΕΥΖΩΝΑΣ
Ο Χριστάκης Ευζωνας ορκίστηκε στην ΕΟΚΑ από τον
ομαδάρχη Κώστα Λεωνίδα αργότερα Παπακώστα μετά την άφιξη του Διγενή στη
Χλώρακα. Έλαβε μέρος στην εκφόρτωση του πλοιαρίου "Άγιος Γεωργιος"
στην ακτή "Ροδαφίνια" στις 25 Ιανουαρίου 1955.
Συνελήφθη μαζί με τα άλλα μέλη της ομάδας, δικάστηκε
και καταδικάστηκε στις 06/05/1955 σε 3 έτη φυλάκιση.
Στη φυλακή εργαζόταν στο μαγειρείο και στην αποθήκη
των τροφίμων. Απο εκεί είχε την ευχέρεια να κινείται πιο άνετα σε όλη τη φυλακή
για την παραλαβή τροφίμων σε όλους τους καταδίκους και έτσι μπορούσε να
βοηθά πολλούς συναγωνιστές καταδίκους που ήταν τιμωρημένοι, μυστικά
από τους δεσμοφύλακες. Τους έδινε διάφορα τρόφιμα διότι η τιμωρία τους ήταν
οκτώ μέρες κλεισμένοι σε ένα δωμάτιο με μόνο ένα κομμάτι ψωμί και νερό. Επίσης
κατάφερε να βοηθήσει να αποδράσουν από τις φυλακές τρείς κατάδικοι οι
οποίοι είχαν πολλά χρόνια καταδίκη, με κίνδυνο την ζωή του.
Μετά την αποφυλάκιση του στις
17/08/1957 ενεργοποιήθηκε στην οργάνωση. Ήταν ομαδάρχης σε μαχητικές
ομάδες, και αντάρτης στην περιοχή Πάφου. Είχε τα ψευδώνυμα «Άγρας» και «Τέλλος»
και εντάχθηκε στην ομάδα Χλώρακας, Έμπας, Αναβαργού και Πάφου. Έλαβε μέρος στις
μεταφορές διάφορων πυρομαχικών και όπλων και επίσης συμμετείχε σε ανατινάξεις,
εκτελέσεις, ενέδρες και διάφορα άλλα, μαζί με τους Κώστα Πενταρά, Γεώργιο
Λιασίδη, Γεώργιο Βέργα, Αντώνη Μαυρονικόλα και άλλους. Μετά απο μία ενέδρα στην
οδό Μακαρίου Χλώρακας πλησίον του παλιού του σπιτιού, οι Άγγλοι και Τούρκοι
επικουρικοί πήγαν στο σπίτι του, συνέλαβαν τον αδερφό του Ανδρέα Εύζωνα, τον
πατέρα του και την μάνα του και έπειτα έκαψαν το σπίτι τους και άρχισαν
ανακρίσεις για να μάθουν που βρισκόταν. Τον Ανδρέα τον συνέλαβαν και τον πήραν
στην περιοχή Ευθύβουλου στην Πάφο όπου του έκαναν φριχτά βασανιστήρια για να
ομολογήσει που ήταν ο αδελφός του.
Ο Χριστάκης έφυγε στα βουνά αντάρτης στην περιοχή
Πέγειας- Ακάμα και ανέλαβε ομαδάρχης με το ψευδώνυμο « Άγρας» και «Τέλλος».
Στην ομάδα του ήταν οι Σάββας Σιέλης, Σάββας Συμεού και Τηλέμαχος Αντωνίου στην
περιοχή Τοξεύτρα όπου αναλάμβαναν διάφορες επιχειρήσεις. Τροφοδότες τους ήταν
οι Γεώργιος Αράπης και Νικολαϊδης Παράδεισος.
Μετά απο προδοσία, περίπου χίλιοι Άγγλοι και Τούρκοι
επικουρικοί τους περικύκλωσαν. Αυτοί όμως κατάφεραν να ξεφύγουν κατά τη
διάρκεια της νύχτας και πήγαν στη Δρούσια, ύστερα στην Κρίτου Τέρρα για περίπου
ένα μήνα με τον Γεώργιο Παπαδαυίδ να τους τροφοδοτεί. Αργότερα πήγαν στο χωριό
Μηλιού όπου και έμειναν για περίπου σαράντα ημέρες σε κρησφύγετα μέσα σε
πολύ βαρύ χειμώνα. Όταν έφυγαν από την Μηλιού, μετά απο πολλές περιπέτειες
κατέληξαν στην Επισκοπή Πάφου στο σπίτι του Πάτερ Χαράλαμπου και των
αδερφών του οι οποίοι ήταν όλοι μέλη της οργάνωσης. Μετά απο δύο μήνες και μετά
απο πολλή περιπέτεια έφτασαν στο Αναβαργός όπου ήρθαν σε επαφή με την
ομάδα του Νικόλα Πενταρά, του μακαριστού Κώστα Καρνάβαλλου, του Βάσου Παντέλα
και διαφόρων άλλων αγωνιστών. Τους φιλοξένησε στο σπίτι του ο Ιορδάνης
Κατσαμπής με την σύζυγο του Παναγιώτα και την κόρη τους Κούλλα. Ο
Σάββας Συμεού και ο Σάββας Σιέλης πήγαν στην Πέγεια επειδή κόντευαν οι
συμφωνίες για την λύση του Κυπριακού. Στη Χλώρακα ως αντάρτες κρύφτηκαν
και φιλοξενήθηκαν στα σπίτια των Γεώργιου Λιασίδη, Κώστα Λιασίδη, Κώστα
Πενταρά και στο σύλλογο ΠΕΚ Χλώρακας οπου εκεί τους έκρυβε και τους φιλοξενούσε
ο Νικόλας Χαραλάμπους Ττοουλιάς (άλλως Νικολάτζιης).
ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Γεννήθηκε το 1920 και νεαρός παντρεύτηκε και
εγκαταστάθηκε στην Κυθραία μέχρι την Τούρκικη εισβολή, οπότε επέστρεψε με την
οικογένεια του πίσω στην Πάφο. Ήταν μέλος της ΕΟΚΑ, και γνώριζε την τοποθεσία
ενός των κρησφυγέτων του Αυξεντίου. Όταν κάποιος συντοπίτης προδότης των
Άγγλων κατάφερε να εισχωρήσει στις τάξεις της ΕΟΚΑ, ο Χρύσανθος ήταν αυτός που
ειδοποίησε τον Αυξεντίου να φύγει να γλυτώσει. Τα γεγονότα είχαν ως εξής: Σε
μια παράσταση θεάτρου, οι Άγγλοι συνέλαβαν κάποιον Κύπριο, και τον ξυλοκόπησαν
τάχατες σχεδόν μέχρι θανάτου, και ύστερα τον μετέφεραν στο νοσοκομείο όπου τον
εγκατέλειψαν. Ήταν ένας τρόπος που έπεισε τον Αυξεντίου ότι ήταν πατριώτης, και
τον δέχτηκε στην οργάνωση. Ο Αυξεντίου τον κάλεσε στο κρησφύγετο του, και του
έδωσε διαταγή να εκτελέσει έναν προδότη του αγώνα. Αυτός αντί να τον σκοτώσει
όταν πήγε σπίτι του, κάθισαν μαζί και άρχισαν να τρωγοπίνουν. Όμως άλλοι
αγωνιστές που παρακολουθούσαν, κατάλαβαν ότι ήταν και αυτός προδότης αφου αντί
να τον εκτελέσει, διασκέδαζε μαζί του. Πήγε ο Χρύσανθος αμέσως στο κρησφύγετο,
και ενημέρωσε τον Αυξεντίου, ο όποιος κατά την διάρκεια της νύχτας εγκατέλειψε
το κρησφύγετο, γλυτώνοντας έτσι τη σύλληψη απο τους Εγγλεζους την επόμενη μέρα,
όταν αυτοί επέδραμαν για να τον συλλάβουν ύστερα που τους πληροφόρησε ο
προδότης.